Hỏi: Bố tôi mất, để lại một lô đất diện tích 1.000m2 không di chúc. Giờ mẹ kế và 4 anh em tôi đều muốn sở hữu lô đất này thì giải quyết thế nào?
Trả lời:
Theo quy định hiện hành, nếu người quá cố không để lại di chúc trước khi mất hoặc có để lại nhưng được xác định là không hợp pháp… thì di sản thừa kế của người chết sẽ được chia theo pháp luật.
Cụ thể, Điều 651 của Bộ luật Dân sự 2015 có quy định hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại. Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người thừa kế cùng hàng thì được hưởng phần di sản bằng nhau.
Những người thừa kế cùng hàng thì được hưởng phần di sản thừa kế bằng nhau. Ảnh minh họa
Khoản 3 Điều 651 cũng nêu quy định những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế trong trường hợp không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Căn cứ vào các quy định nêu trên, vì bố bạn không để lại di chúc nên tài sản mà bố bạn để lại sẽ được chia đều cho hàng thừa kế thứ nhất gồm: mẹ kế và 4 anh em bạn. Do đó mẹ kế của bạn không có quyền sở hữu riêng (đòi thừa kế) toàn bộ lô đất 1.000 m2.
Về việc xác định di sản thừa kế: Vì bạn không cung cấp thông tin nguồn gốc thửa đất nên chúng tôi chia ra làm hai trường hợp.
1. Nếu mảnh đất 1.000m2 bố bạn đang đứng tên có trước khi kết hôn với mẹ kế của bạn; bố bạn được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; được chia riêng cho bố bạn theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật Hôn nhân và gia đình hoặc diện tích đất này được hình thành từ tài sản riêng của bố bạn: toàn bộ phần đất này được xác định là tài sản riêng của bố bạn. Trường hợp này về nguyên tắc, 1.000m2 đất này sẽ được chia đều cho mẹ kế và 4 anh em của bạn (mỗi người 200 m2)
2. Nếu mảnh đất 1.000m2 không thuộc một trong các trường hợp nói trên thì được xác định là tài sản chung vợ chồng. Theo đó, về nguyên tắc tài sản chung sẽ được chia đôi, mỗi người một nửa. Mẹ kế bạn được nhận 500m2. Phần tài sản của bố bạn (500m2 đất còn lại) sẽ lại được chia đều cho mẹ kế và 4 anh em của bạn (mỗi người 100 m2).
Luật sư Đỗ Trọng Linh, Công ty luật Bảo An, Hà Nội
(Theo Vnexpress)
