Việc chậm trễ thu hồi đất để giải phóng mặt bằng (GPMB), vướng mắc trong đền bù xảy ra tại nhiều địa phương trên cả nước đang khiến nhiều chủ đầu tư phải xin trả lại dự án cho Nhà nước.
Muôn kiểu khó khăn
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Tp.HCM cho biết, thời gian qua việc thu hồi đất các dự án xây dựng khu đô thị mới, chỉnh trang đô thị để giải phóng mặt bằng rất khó khăn và mất nhiều thời gian, công sức. Thậm chí, có trường hợp chủ đầu tư phải trả lại dự án vì cơ quan Nhà nước không xác định được thời điểm chính xác hoàn thành GPMB để bàn giao, không xác định được tổng chi phí GPMB để chủ đầu tư có cơ sở tính toán tổng chi phí đầu tư.
Đơn cử, dự án 164 Đồng Khởi, quận 1 giao cho 2 nhà đầu tư Sumitomo & Development (Nhật Bản) và Hongkong Land (Anh). Năm 2009, khu đất vàng 164 Đồng Khởi thu hút gần 70 nhà đầu tư xin tham gia. Tháng 7/2013, Tp.HCM đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư với việc chỉ định Sumitomo & Development (Nhật Bản) và Hongkong Land (Anh) thực hiện dự án.
Theo quy hoạch, khu đất vàng 164 Đồng Khởi sẽ được xây khu thương mại, dịch vụ như văn phòng, khách sạn cao cấp, tài chính, khu trưng bày triển lãm với tổng vốn đầu tư hơn 7.100 tỷ đồng. Việc đấu thầu chọn nhà đầu tư khu đất này (sau khi trừ chi phí bồi thường thu hồi đất) sẽ giúp ngân sách thu về 1.600 tỷ đồng. Nhưng sau đó, 2 nhà đầu tư trên xin rút khỏi dự án.
Theo báo cáo của UBND Tp.HCM, nhằm đẩy nhanh tiến độ, thành phố đã tiếp và làm việc với 2 nhà đầu tư nhiều lần nhưng tiến độ thực hiện chậm so với quy định.
 |
| Hơn 20 năm qua, nút thắt cổ chai ở đường Nguyễn Hữu Thọ – Giải Phóng (quận Hoàng Mai, Hà Nội) vẫn chưa được tháo gỡ vì chưa đạt được thỏa thuận GPMB với các hộ dân |
Cá biệt, có trường hợp tòa án đã bác quyết định thu hồi đất, giao đất của cơ quan Nhà nước như dự án khu nhà ở Gateway phường Thảo Điền (quận 2) của Công ty CP Bất động sản Sơn Kim. Trước thực trạng trên, Hiệp hội bất động sản Tp.HCM kiến nghị Nhà nước thu hồi đất, GPMB, rồi đấu giá đất hoặc đấu thầu dự án để lựa chọn nhà đầu tư thích hợp.
Khuyến khích dân nhận tiền tự lo tái định cư
Từ năm 2010 đến tháng 6/2016, Hà Nội có hơn 3.000 dự án phải thu hồi đất. Trong đó, thành phố đã hoàn thành GPMB 1.700 dự án với tổng diện tích đất hơn 8.400ha; chi trả bồi thường gần 55.000 tỷ đồng, hỗ trợ cho hơn 200.000 tổ chức, cá nhân, hộ gia đình và bố trí tái định cư cho gần 10.000 cá nhân, hộ gia đình phải di chuyển chỗ.
TP. Hà Nội đang đặt mục tiêu từ năm 2016 – 2020, hoàn thành GPMB khoảng 2.700 dự án (trong đó có 52 công trình, dự án trọng điểm) với diện tích thu hồi đất gần 6.000 ha, liên quan tới hơn 80.000 hộ dân; bố trí tái định cư cho khoảng 19.000 hộ dân; bồi thường, hỗ trợ với số tiền khoảng 60.000 tỷ đồng.
Đơn cử như dự án nhà ở xã hội Rice City Sông Hồng (Long Biên, Hà Nội) do Công ty CP BIC Việt Nam làm chủ đầu tư. Sau hơn 2 năm khởi công, dự án cũng chưa giải phóng xong mặt bằng do vướng phần mộ. Chủ đầu tư dự án đã nhiều lần làm văn bản kiến nghị quận Long Biên sớm GPMB nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được.
Nhằm chấn chỉnh công tác GPMB của các quận, huyện, thị xã trong thời gian tới, Trưởng ban Chỉ đạo GPMB của TP. Hà Nội Trương Quang Thiều cho hay, Thành ủy Hà Nội đã ban hành nghị quyết về “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên”.
Theo nghị quyết này, TP. Hà Nội cho cơ chế khuyến khích các hộ gia đình đủ điều kiện tái định cư được nhận hỗ trợ bằng tiền để tự lo tái định cư theo phương thức tự nguyện. Định hướng, có chính sách khuyến khích và đặt hàng các doanh nghiệp xây dựng nhà tái định cư theo tiêu chuẩn nhà ở để phục vụ nhu cầu tái định cư…
Theo kiến nghị của lãnh đạo nhiều quận, huyện, thành phố nên phân cấp kinh phí GPMB về cấp quận, huyện quản lý để bảo đảm linh hoạt và đền bù kịp thời cho dân.
Một lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội cho rằng, thực chất việc GPMB thuộc trách nhiệm của quận. Vì thế, chủ đầu tư phải phối hợp với quận để tìm ra giải pháp tháo gỡ khó khăn. Trên thực tế, có nhiều dự án chỉ vì dính một phần mộ tổ của dòng họ mà đắp chiếu hàng chục năm trời.
